Çocuk için okul, o güne kadar içinde bulunduğu güvenli aile ortamı dışına çıkıp, tanımadığı insanlar ve öğrenip uyması gereken yeni kurallardan oluşan yeni bir sosyal çevredir. Bu yüzden okula başlamak, çocuk için başlangıçta kolay olmayan bir durumdur. Çocuğun okula başlayabilmesi için belirli bir düzeyde olgunluğa ulaşmış olması gerekmektedir. Okul öncesi ve ilkokula yeni başlayacak olan çocukların ilk zamanlarda endişe, korku gibi duygular yaşaması olağan bir durumdur. Bazı çocuklar aşırı ve kontrolsüz tepki gösterirken, sürekli ağlarken, bazıları ise daha içine kapanır ve tepkisiz durabilir. Çocuk, neden anne ve babasından ayrı olduğunu, anne ve babası geri gelmezse okul sınırları içerisinde yalnız başına ne yapacağını sorgulayabilir. Bu sebeple okula uyum süreci zorlaşabilir. Özellikle aşırı korumacı bir tutum ile yetiştirilen ve aileye bağımlı olan çocuklar, kendilerini yabancı bir ortamda savunmasız hissedeceklerinden bu sürecin onlar için daha çok zorlaştığı gözlenebilir. Önemli yaşam değişikliklerinin (boşanma,ölüm gibi) yaşandığı bir süreçte, çocuğun okula uyum süreci zorlaşır. Ancak ebeveynler, çocuğun alışması için biraz zaman geçmesi gerektiğinin farkında olmalıdırlar. Okula uyum sağlayamadı diye çocuğa karşı olan yargılamacı, baskıcı yada öfke dolu bir tutum, çocuğun okula gitmek istememesine sebep olup çocuğu okuldan soğutabilir. Genelde 1 ay içerisinde çocuğun korku ve kaygısının yavaş yavaş azaldığını ve okula daha rahat uyum sağlayıp daha istekli gittiğini görebiliriz. Çocuğun okula uyum sürecini ve bu süreçteki başarısını; ailenin tutumu, anne-çocuk ilişkisi, çocuğun yaşı, kişilik özellikleri ve o anki genel sağlık durumu, akademik hazır oluşu, kendini ifade edip iletişim kurabilmesi, yaşına uygum kavram bilgisine sahip olması, dikkatini sürdürebilmesi, özbakım becerileri, sorun çözme becerileri, okul içerisindeki ortam, öğretmenleri gibi faktörler belirler. Çocuk ile sadece akademik başarısı ile ilgili konuşmak değil, okul içerisinde yaşadığı anılar, okuldaki arkadaşları, öğretmenleri gibi konularda sorular sormak çocuk ile daha iyi bir iletişim kurarak bu süreci kolaylaştırmak açısından önemlidir. Ayrıca çocuğun ne hissettiği de sorulmalıdır. Ebeveynler, kendi okul anılarını çocuk ile paylaşırsa, çocuk kendini ebeveyne daha yakın hisseder ve bu durumu normal olarak algılayarak okula uyum süreçleri kolaylaşabilir. Eğer ebeveynler, çocuğun okula hazır olup olmadığı konusunda emin değillerse bir uzmana başvurmaları gerekmektedir.

Uzman Klinik Psikolog Canay Uygur